Türkiye'de pabuç pahalı geldi!

MENEKŞE ATASELİM/HT GAZETE

Ağustos 2014 itibarıyla, Avrupa Birliği (AB) dışından ithal ettikleri ayakkabılara ek vergi ödemeye başlayan markalar 7 ayda eriyen kârlılık yüzünden isyan bayrağı açtı. Deri ayakkabıya yüzde 50, deri olmayana ise yüzde 30 ek vergi getiren düzenleme sonrası maliyeti karşılayabilmek için perakende satış fiyatları yüzde 30’a varan oranda artırıldı. Ancak bu durum da tüketicinin alım iştahını düşürdü. İndirim ve kampanyalarla satış yapmaya çalışan pek çok marka kârlılık düşünce yeni yatırımları da askıya aldı. Sektör temsilcilerinin verdiği bilgiye göre, AB dışından ithalat yapan çoğu ayakkabıcı, düşen verimlilik nedeniyle yatırım planlarını değiştirdi. Ek vergiye dolar kurundaki yukarı yönlü hareket de eklenince bu yıl için planlanan en az 50 yeni mağazanın açılışı suya düştü.

ANKARA’YA ZİYARET

Edinilen bilgilere göre, aralarında Nike, Adidas, Ecco, Clarks, Puma, Camper ile Deichmann’ın da bulunduğu markalar, ek vergi düzenlemesini yapan Ekonomi Bakanlığı’na bağlı İthalat Genel Müdürlüğü ve ilgili bürokratlarla görüşmeler yapmak için belirli dönemlerde Ankara’ya gitti. Sektörün durumu anlatılarak fikir alışverişinde bulunuldu. Markaların en büyük sıkıntısının vergi oranlarının yüksekliği ve süre belirsizliği olduğu kaydedildi. Ancak, marka temsilcileri, ek verginin ne kadar geçerli olacağı hakkında yetkililerden bilgi alamadı. İç piyasada üretimi desteklemek için getirilen ek verginin oranında indirime gidilmesine “Haziranda yapılacak seçimden önce imkânsız” gözüyle bakılırken, sonrasında gelebilecek indirime de piyasa koşullarına bağlı olarak karar verileceği görüşü hâkim. Yalnız yabancı markaların değil, üyelerinin çoğu yerli olan Birleşmiş Markalar Derneği’nin (BMD) de konuyla ilgili çalışma yaptığı belirtildi.

SÖZ VERDİĞİ HARİÇ, YENİ MAĞAZA AÇMAYACAK

ABD’li Nine West ve Kanadalı Aldo’nun Türkiye temsilcisi, Ortadoğulu perakende devi Landmark. Ek vergilerden sonra yüzde 20-30 zam yapıldığını ve bu durumun satışlara negatif yansıdığını belirten Landmark Türkiye Genel Müdürü Kemal Güven, büyüme hedefinin yarısında kaldıklarını söyledi. “Landmark birçok coğrafyada iş yapan 10 milyar dolarlık bir şirket ve ben bir anda verginin yüzde 5’ten yüzde 50’ye çıkmasını orada hiç kimseye anlatamadım. Kademeli olmalıydı” diyen Güven, “2 yılda 10 milyon dolar yatırım yapılmıştı. Bu tarz değişiklikler yabancı yatırımcının bakış açısını değiştiriyor. Türkiye’ye güvensizlik oldu. İçeride üretim için konuşuluyor ama böyle anlaşmalar 2 yıldan önce gerçekleşmez” diye konuştu.

‘ISF ETKİLENİR’

Nine West’in yılda 1 milyon adet ithalat yaptığına dikkat çeken Güven şöyle devam etti: “47 Nine West, 10 Aldo mağazamız var. Bu yıl, söz verdiğimiz bir yer hariç hiç yeni mağaza açamayacağız. Hedef 10’ar yeni mağazaydı. Vergi fiyatı yükseltince turist de şaşırıyor. İstanbul Shopping Fest’e (ISF) gelen turiste aynı markayı ülkesinden yüzde 30 pahalı almasını nasıl söyleyeceğiz? ISF de etkilenecek.”

TABANA GELEN % 10 VERGİ MALİYETİ ARTIRIYOR

Ağustosta yalnız bitmiş ürünlerin ithalatına değil, Türkiye’de üretilen ayakkabılarda kullanılacak taban ve deri gibi parçalarının ithalatına da yüzde 10 ek vergi getirildi. Sektör kulislerinde bu durum da markaların Türkiye’de üretim yapmasını zorlaştıran bir unsur olarak öne sürülüyor. Vergiden sonra iç piyasaya talebin artmasıyla Türkiye’deki üreticinin de fiyatları yüzde 20-30 arası yükselttiği iddia edilirken, yerli kapasitenin büyük montanlı siparişe ve teknik donanım gerektiren spor ayakkabıların üretimine cevap veremediği belirtiliyor.

"BİR GECEDE VERGİ DEĞİŞİYOR BURADA ÜRETİM YAPAMAYIZ"

2013’te 12 yıllık Türkiye distribütörü Efa Ticaret’i satın alarak agresif büyüme planı yapan İngiliz ayakkabı markası Clarks da vergiden nasibini aldı. Edinilen bilgilere göre, cirosu 3 milyar doların üzerinde olan markanın İngiliz yöneticileri geçtiğimiz ay Ankara’ya geldi. Ek vergi uygulamasının geleceğine ilişkin bilgi almak isteyen İngilizlerin, yetkililerin “Türkiye’de üretim yapmayı düşünmüyor musunuz?” sorusu karşısında, vergi sisteminin değişkenliğine dikkat çektiği belirtildi. Ek verginin 1 gecede geldiğini öne süren İngilizlerin üretime yatırım yapılması halinde kurumlar vergisinin de değişebileceğini, dolar kurunun da yükselmesiyle orta vadede Türkiye’de üretim yapılamayacağını söylediği öğrenildi. Clarks’ın uzun vadeli Türkiye planı, ülkede bir lojistik merkezi kurup komşu ülkelere yükleme yapmaktı.

‘BU SENE HEDEFİN ALTINDA KALIP BELKİ DE HİÇ KÂR ETMEYECEĞİZ’

Dünya çapında 2 bin 989 mağazası bulunan 1.2 milyar Euro cirolu Danimarkalı marka Ecco da Türkiye yatırımına başladığı yıl ek vergiye yakalandı. Ecco Türkiye Genel Müdürü Deniz Necati Erda, Ankara’ya yapılan ziyaretlerde amacın ek verginin getirdiği yükleri anlatmak olduğunu belirtti. Erda, “Yüzde 50’ye varan oranlar fiyatı artırıp uluslararası rekabet dengesini bozdu. Bu durum geçici diye düşünüp ani reaksiyon göstermiyoruz. Fakat 1 yıl daha böyle giderse uzun vadeli planlarımız etkilenir. 2015’te ciromuz hedeflerin altında kalacak, hatta belki sıfır kâr edeceğiz” dedi.

YILLIK ÜRETİM 320 MİLYON ÇİFTİ BULUYOR

Dünya ayakkabı ticaretinin büyüklüğü 117 milyar dolar. Küresel ayakkabı üretimi yıllık 21 milyar çift.

Türkiye’de yıllık 7.9 milyar dolarlık ayakkabı üretimi yapılıyor. Yıllık kapasite 500 milyon çift; ancak üretim miktarı 320 milyon.

İç piyasada üretimin kapasite kullanım oranı yüzde 65.

Ayakkabı sanayiinde kayıtlı 18 bin 500 firma var.

2014’te 719 milyon dolar ihracat yapan sektörün 2023 hedefi 2.5 milyar dolar.