Bu haber çocukları üzecek!

AYŞEGÜL AKARYALI GÜVEN / HT GAZETE-EKONOMİ

Yılbaşına sayılı günler kala hediye telaşına düşen anne ve babalar çocuklarının yüzünü güldürecek oyuncaklar için alışveriş merkezlerinin yolunu tutmaya başladı.

Ancak özellikle kurun yükselmesiyle birlikte oyuncak fiyatlarında yaşanan artış ailelerin de çocukların da oyuncak hevesini kursağında bıraktı.

Oyuncakçılar Derneği Başkanı Ahmet Alioğlu, “Eskiden yılbaşı, oyuncak sektörü için patlama demekti. Ama bu yıl hiç o hava yok. Satışlar geçen yılbaşına göre yüzde 30-40 düşüş gösterdi” diyor. Alioğlu’nun söylediği gibi bunda tek etken kur değil. Çin ve Hindistan gibi ülkelerden yapılan oyuncak ithalatında vergilendirme değişti.

Geçtiğimiz yıl vergilendirmenin fatura üzerinden yapıldığını dile getiren Alioğlu, “Bu yıl üçüncü dünya ülkelerinden ithal edilen oyuncaklar için alınan gümrük vergisinde tonaja bakılıyor. Fatura tutarı ne olursa olsun ithalatçı oyuncakta tonaj başına 10-15 bin dolar arası gümrük vergisi ödüyor. Bu da önce maliyetlere sonra da oyuncağın fiyatına yansıyor. Oyuncakta fiyatlar yüzde 60 arttı, satışlar ise yine aynı döneme kıyasla yüzde 40 düştü” diyor.

FİYATTA YÜZDE 112 FARK VAR

Fiyat artışları aileleri yorunca ABD Avrupa ve Türkiye arasındaki fiyat farkları daha çok göze çarpar hale geldi. Öyle ki fiyatlardan şikâyetçi olan Türk tüketici artık forumlarda bile bu durumdan yakınıyor. Biz de sizler için Türkiye’deki oyuncak fiyatlarının Avrupa ve Amerika’ya göre ne kadar yüksek olduğunu araştırdık ve bu farkın nedenlerini mercek altına aldık. Markalı oyuncakların belirli modellerini seçip bunların bölge bölge fiyatlarını çıkardık. Gördük ki, Türkiye’de markalı oyuncak fiyatlarının Amerika ile arasındaki fark yüzde 112’lere Avrupa ile ise yüzde 80’lere ulaşıyor. En büyük fark Lego gibi yapı oyuncaklarında göze çarparken, Türkiye zaman zaman Tabu ya da Monopoly gibi kutu oyunlarında fiyat açısından avantajlı bile kalabiliyor.

"TÜRKİYE'DE YÜZDE 18'LİK OYUNCAK VERGİSİ YÜKSEK"

Oyuncakçılara göre Amerika ile Türkiye arasında fiyat farkı olması doğal. Çünkü Amerika’daki oyuncak pazarı Türkiye’den farklı işliyor. Rekabet öyle güçlü ki orada firmalar daha ucuza daha çok adette satış yapmaya odaklanmak zorunda. Stratejilerini Avrupa gibi kurgulamıyorlar. Örneğin Lego sırf ABD’deki maliyetleri kısabilmek ve orada daha ucuza ürün satabilmek için komşu Meksika’da ülkeye özel üretim yaptırıyor. Sadece ABD satışları firmanın toplam satışlarından en az yüzde 25 pay alıyor. Dünyada da durum buna yakın. 83.3 milyar dolarlık global oyuncak pastasında da en büyük dilim Amerika’nın. ABD 22 milyar dolarlık büyüklükle birinciliği alırken onu Japonya, Çin, İngiltere ve Fransa izliyor. Türkiye’de ise pazar 400 milyon dolarda kalıyor.

AVRUPA BAZ ALINIYOR

Bu nedenle Türkiye’de fiyatlama yapılırken pazarın çok büyük olduğu Amerika değil Avrupa baz alınıyor. Türkiye’deki oyuncak fiyatları Avrupa’dan da ortalama yüzde 20-25 daha pahalı. Üstelik ortada KDV açısından bir fark da yok. Avrupa’da yüzde 19 olan KDV, Türkiye’de yüzde 18 seviyesinde. OYDER Başkanı Alioğlu bu konuda, “Yüzde 19 olması fark etmez. Onların alım gücü bizden fazla. Yüzde 18 Türkiye için yüksek” diyor.

GÜMRÜKTEKİ TESTLER MALLİYETLİ

Lego gibi ithalatçıların Avrupa’dan oyuncak getirtirken ödediği tek bedel gümrükten geçiş sırasında yapılan testlerin ve depolamanın maliyetiyle sınırlı kalıyor. Ancak marka Avrupalı olsa da bu her oyuncağın Avrupa’da üretildiği anlamına gelmiyor.

EN BÜYÜK FİYAT FARKI LEGO’DA

Markalı oyuncak ithalatçıları kurun yükselmesiyle birlikte bu yükselişi fiyata tam olarak yansıtamadıklarını dile getiriyor. Lego’nun ithalatçısı Adore Oyuncak Başkanı Esin Yürür, “Biz Lego ürünlerini Avrupa’dan satın alıyoruz. Ama bize verilen fiyatlar da Amerika’da tüketiciye satılan fiyatlara yakın. Kur 1.70’in üstüne çıktığından beri zarardayız. Çünkü kurun yükünü fiyata yansıtamadık. Ayrıca finansman yükümüz de var. Burada satış yapan perakendeciden ürünün bedelini 90 gün sonra tahsil edebiliyoruz. Stok maliyetimiz de eklenince şu an kâr bile etmiyoruz” diyor.

Türkiye’de 400 milyon dolarlık oyuncak pazarının yüzde 75’ini markasız oyuncakların oluşturduğunu ifade eden Esin Yürür şöyle konuştu: “Satışlarda istediği hacmi yakalayamayan markalı oyuncak üreticileri bu pazarları çok da önemsemiyor. Amerika’da 0.1 kâr marjıyla satsalar dahi pazar büyük. Adet yüksek olduğu için kazanç da iyi oluyor. Ama Türkiye küçük bir pazar. O yüzden Lego Türkiye’ye yönelik internetten satış bile yapmıyor. Bunun yaratacağı yükle uğraşmak istemiyor. Türkiye ile Avrupa ve Amerika arasındaki fiyat farkı sadece oyuncak için değil her ürün için geçerli. Bu o pazarın büyüklüğünden ve rekabetin gücünden kaynaklanıyor.”