Yemişiz bitmiş!

Seçkin ÜREY/ HT GAZETE

Dünyanın önde gelen kuruyemiş tüketici ve üreticilerinden Türkiye’de fındık ve antepfıstığı dışındaki temel ürünlere bakıldığında ceviz ile bademde ithalat beş yılda sırasıyla 3 ve 1.7 kat arttı. Kabak ve ayçekirdeklerinde aynı dönemde ithalat düştü. Ancak İstanbul Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçı Birliği Başkanı ve sektörün büyüklerinden Tadım Gıda üst düzey yöneticisi Mehmet Er’e göre ithalat ucuz fiyat yakalandığında yapılıyor. Yani çitlediğimiz çekirdeğin ithalatını üretim maliyetlerinin seyri belirliyor.

AMERİKAN ÇEREZİ

Papağan Kuruyemiş Yönetim Kurulu Başkanı Kani Ekmekçi’nin dün ‘Türkiye’de kuruyemiş kalmadı. İthal ediyoruz’ diyerek gündeme getirdiği, kuruyemişte yerli üretim sorununu TÜİK’in resmi verilerinden inceledik. Badem ve cevizde katlanarak artan ithalatın arkasında üretimin talebe göre çok yavaş artması yatıyor. Cevizde 10 yılda meyve veren ağaç sayısı 3.5 milyondan 5.4 milyon çıktı. Üretim ise 62 bin ton yükselerek 116 bin tondan 178 bin tona çıktı.

Bademde ise meyve veren ağaç sayısı sadece 130 bin arttı. Ağaç başına verim 2 kilo yükselmesine rağmen, üretim 10 yılda 8 bin ton artabildi. Tüketimin artması karşısında üretim artışları düşük kaldığı için badem ve cevizde ithalata yüklenildi. Geçtiğimiz yıl bademi bize en çok satan ilk üç ülke ABD, İspanya ve İran oldu. Cevizde de başı ABD çekerken onu Ukrayna ile Özbekistan takip etti. Hatta ABD, Türkiye ceviz ithalatının yüzde 60’ını karşıladı. İthalatı gerilese de 2011’de en çok Amerikan ayçekirdeği tükettik. Yerfıstığında lider Arjantin olurken, kabak çekirdeğinde ise Ukrayna oldu.

PAPAĞAN ‘ÜRÜN KALMADI’ DİYOR

Papağan Kuruyemiş Yönetim Kurulu Başkanı Kani Ekmekçi, Gazete Habertürk’ün dünkü sayısında ithalat yoluyla üretim yapabildiklerini söylemişti.

YERLİ ÜRÜNÜ EN AZ 5 YIL SONRA KULLANIRIZ

İstanbul Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçılar Birliği Başkanı ve Tadım Gıda üst düzey yöneticisi Mehmet Er, kuruyemişte ithalata yönelmenin iki başlıkta açıklanabileceğini söyledi. Er, badem ve cevizde durumun “yokluktan”, çekirdek türlerinde ise “fiyattan” kaynaklandığını anlattı. Er, “Çekirdekte bir üretim sorunu yok. Ucuz fiyat bulunduğunda ithalatı yapılıyor. Yalnız, kendi firmamla ilgili tamamen yerli ürün kullandığımızı belirtmem gerekiyor” dedi. Ceviz ve bademde yerli üretimin ihtiyacı karşılamaktan uzak olduğuna dikkat çeken Er, “Son yıllarda ikinsinde de ağaçlar ekildi. Doğal olarak meyve verecek yaşa gelmelerini beklemek gerekiyor. Sektör en erken 5 yıl sonra yerli ürün kullanımını ciddi biçimde artırabilecek” diye konuştu. Ceviz ve bademin kabuklarının kırılması nedeniyle yüzde 50’ye varan oranda fire verilen ürünler olduğuna dikkat çeken Er, ithalattan sonra yüzde 40’a yakın vergi yükü bulunduğunu ifade etti.

DOLAR BAZINDA YÜZDE 26 ARTIŞ

2007’den 2011’e kadar badem, ceviz, ay çekirdeği, kabak çekirdeği ve yerfıstığı ithalatı dolar bazında yüzde 26 arttı. Rakam 153 milyon dolardan 194 milyon dolara yükseldi. 2011 ithalatının 155 milyon doları ceviz ve badem kaynaklı oldu.