Balonlaşmaya en yakın aday İstanbul değil Gaziantep

Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı Konya'da konuşurken konutta balon olup olmadığını yanıtlarken Ankara, İzmir gibi kentlerde böyle bir durumun olmadığını, İstanbul'da ise durumun tartışılabileceğini söyledi. Tam da bu sırada Nobel sahibi ve ABD'nin tanınmış S&P Case Schiller Konut Fiyat Endeksinin kurucusu Prof.Dr. Robert Schiller Türkiye'ye geldi. Şekerbank'ın 60. kuruluş yıldönümüne katılan Robert Schiller bir kısım köşe yazarlarıyla bir araya geldi. Sorulan sorulara göre Türkiye'de konut balonu olabileceğini de olmayabileceğini de söyledi. İddiasız, mütevazi, çok şeyi dikkate alan, ihtiyatlı bir kişilik çizdi.

-Kendisi aynı zamanda konut balonlarının ölçümü konusunda teoriyi geliştiren kişi. "Fiyatlar beş yıl içinde yüzde 100 artmışsa orada balon vardır." Sohbette anlıyoruz ki, bu artışın reel bir artış yani enflasyondan arındırılmış olması lazım. Bunun yanında ABD'de yaşadığı için de hesap birimi olarak doları kullanıyor.

-Schiller'in yaklaşımı bu işin kesin bir reçetesinin olamayacağı yönünde. Kendisi konut balonu olduğu ve fiyatların düşebileceği uyarısını, adı kriz kahinine çıkan Nouriel Roubini'den önce yapmış. Ama bunu Roubini gibi defalarca tekrarlamamış, vurgusunu yapmamış. Kendisine bu konuda hatalı davranıp davranmadığı sorulduğunda da "Her zaman hatalarım olabilir. Kendime süper güvenen bir insan değilim" diyor.

-Robert Schiller iyi bir emlak yatırımcısı değil. Şöyle diyor: "İki tane evim var, biri küçük yazlık gibi, biri büyük. Hiçbir eve yatırım yapma gibi bir hobim olmadı. Böyle bir yatırım iyi olabilir ama aynı zamanda dikkatli olunmalı. Değişime ayak uyduramayıp modası geçebiliyor, bakımını iyi yapmak gerekiyor. Emlak piyasasının diğer kolu ise arazı. Sürekli arsa kıtlığından bahsedilir. Hatta spekülasyonun en iyi yapıldığı yer arazi fiyatlarıdır. Ama arsa üretimine bakınca bir türlü bitmediğini, üretimin devam ettiğini görüyoruz."

-Robert Schiller'in balon ölçütünü Türkiye'deki konut fiyatlarına uyguladığımızda, mart sonu itibariyle 4 yıl 3 aylık dönemde ortalama yüzde 55.5 artış buluyoruz. Aynı dönemdeki enflasyondan arındırılmasıyla geriye yüzde 14'lük reel bir artış kalıyor. Böyle bir artış balonlaşmaya yakın değil.

-İstanbul'daki artış ise yüzde 74'e vardı. Soru işaretinin olduğu bölge de burası. Ama bu rakamları da enflasyondan arındırdığımızda yüzde 27.7'lik artış geriye kalıyor ki, balonlaşma aşamasında değil.

-Ancak Gaziantep, Kilis, Adıyaman grubunda artış yüzde 120'yi buldu. Bunun enflasyondan arındırılmış hali yüzde 61.4. Balonlaşmaya en yakın bölge burası.

Peki neden bu grup? Orada akla Suriyeliler'in varlığı geliyor. Kiraları ve konut fiyatlarını sıçratmış olabilirler. Ama bu da resmin bütününü bize vermeyebilir. Antep'te karşılıkla alış satışların sık sık yapıldığını, bu yolla emlak değerlerinin artırıldığını eski ünlü borsacı Nasrullah Ayan'dan duymuştum.

SONUÇ: "Çok bilen çok yanılır." Türk atasözü