Bizim fındık çoktan satılmış!

Ebru ERDOĞAN / HT EKONOMİ

Türkiye’nin en büyük fındık ihracatçısı Oltan Gıda’nın Nutella’nın üreticisi Ferrero tarafından satın alınması, gözleri sektöre çevirdi. Yüzde 1-1.5 gibi çok düşük kâr marjlarıyla çalışan pek çok fındık sanayicisi, bir taraftan tarım ürünlerinde yaşanan mevsimsel risklerle uğraşırken diğer yandan artan maliyetlerle boğuşuyor. Bunun da sektörden çıkışları hızlandıracağı dile getiriliyor.

Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkan Yardımcısı Dursun Oğuz Gürsoy, şirketler arasında büyük rekabet olduğunu belirterek yüzde 9-10 enflasyonun olduğu bir ülkede yüzde 1-1.5 kâr marjının sektörde istikrarsızlık anlamına geldiğini söyledi. Türkiye’de geçmiş yıllarda verilen teşviklerle fındık kırma tesislerinin sayısının bugün 170 civarında olduğunu anlatan Gürsoy, “Bu tesislerin kapasite kullanım oranları yüzde 40-50’yi geçmez. Entegre tesislerde ise en fazla yüzde 70’e çıkar. Dolayısıyla sanayici ‘Fabrikam dönsün’ diye baktığında kıran kırana rekabet oluşuyor. Bu durum da yine bizi vuruyor” dedi.

‘MALİYETLER ARTTI’

Yurdışındaki en büyük alıcıların ödeme sürelerinin uzadığını, finansman ve işletme maliyetlerinin arttığını dile getiren Gürsoy, şöyle devam etti: “Bundan 10 sene önce İSO, kalite belgeleri yoktu. AB ülkelerine yaptığımız ihracatta hem burda hem de ürünün gittiği ülkede ürünlere analiz yapılıyor. Tüm bunlar kaliteyi artırdı ama maliyetlerimiz de yükseldi.” Üreticinin de artık köyde yaşamadığı için 1 ton fındık için bile işçi çalıştırdığını belirten Gürsoy, bu yıl yaşanan donun rekolteyi olumsuz etkilediğini, fiyatları da artırdığını anlattı. İhracata konu olan iç fındık kilogram fiyatının şu anda 10 dolar olduğunu kaydeden Gürsoy, sözlerini şöyle sürdürdü: “Fındığı ucuza satan Azerbaycan, Gürcistan ve İtalya’daki fındıklar alındı ve depoları boşaldı. Dolayısıyla fiyat 10 dolar da olsa bizim 230-250 bin tonlarda giden çekirdek bir ihracatımız var ve bu yıl da bir sorun yaşanacağını düşünmüyorum.”

Ordu Ziraat Odası Başkanı Uğur Cörüt de bu yıl yaşanan don olayının ihracatçıları iyice zora soktuğunu, Oltan Gıda’yla başlayan el değiştirmelerin devam edeceğine ilişkin duyumları olduğunu söyledi.

4 fındıktan 1’ini Nutella satın alıyor

1964 yılında İtalya’da kurulan Ferrero, Nutella’yı 11 ülkedeki tesislerinde üretiyor. Bu tesislerin arasında Türkiye de bulunuyor. 8 milyar Euro cirolu İtalyan grup, 165 ülkede her yıl 11 milyon kavanoz Nutella satıyor. Nutella, ana hammaddesi fındığın yaklaşık yüzde 70-75’ini Türkiye’den temin ediyor. Ferrero’nun fındık aldığı yerleri çeşitlendirmek adına Şili ve Avustralya’da da fındık ekimine başlayacağı da gelen bilgiler arasında. Cirosunun yaklaşık 5’te 1’ini Nutella’dan elde eden Ferrero, dünya fındık üretiminin yüzde 25’ini satın alıyor.

OLAM ÜLKE BAŞKANI ÖZONGUN:

Fındığı 3 ayda kıracak tesis var

Yüzde 30 paya sahip olduğu Alman Progıda’yı üç yıl önce Singapurlu Olam’a satan ve şu anda şirketin ülke başkanı olan Ufuk Özongun, dünya devi gıda şirketleriyle çalıştıkları için fındığın zor bir sektör olduğunu söyledi. Sektörde kapasite sorunu olduğuna değinen Özongun, “Türkiye’de bütün fındığı üç ayda kırabilecek fabrika var. Bu da kâr marjlarını da düşürüyor. Ancak Türkiye büyük ihracatçı olarak yurtdışı piyasalarına yön veriyor ve gerektiğinde fiyatı da belirliyor. Dolayısıyla yabancı sermayenin ilgi odağı oluyor” dedi.

FINDIK KONSEYİ BAŞKANVEKİLİ ŞAHİN:

Bu satış fındıkta ‘manav’ı bitirecek

Ulusal Fındık Konseyi Başkanvekili Onur Şahin, Oltan Gıda’nın satışının; şirketin yüzde 30 payla fiyat belirleyici olması açısından önemli olduğunu söyledi. Tüm tarım ürünlerinde mevsimsel risklerin olduğunu ancak fındık gibi ihracatı 1.7 milyar dolara çıkan başka bir ürün olmadığını ifade eden Şahin, “Bu satış, sektörde değişim yaratacak. Manav grubu gibi alt alım gruplarını bitirecek; çünkü Ferrero böyle bir aracıyla çalışmak istemez. Bu satış, domino etkisi yaratarak yerlilerin yavaş yavaş piyasadan çıkmasına neden olabilir” dedi.