Habertürk
    Takipde Kalın!
      Günlük gelişmeleri takip edebilmek için habertürk uygulamasını indirin
        Haberler Ekonomi Para TOBİN Vergisi işe yarar mı? - Para Haberleri

        İş Bankası Genel Müdürü Ersin Özince’nin para birimlerinin değer kazanmasına neden olarak ihracatı istikrarsız hale getiren kısa vadeli döviz girişlerine ‘Tobin Vergisi’ önerisi, akademisyenler ve ekonomistler arasında yankı buldu.

        İş Bankası Genel Müdürü Ersin Özince’nin Türkiye’nin ihracat gücünü artırmak için

        önerdiği kısa vadeli sermaye haraketlerine vergi konulması önerisi ekonomistlerden ihtiyatlı destek gördü. Birçok ekonomist kur düzeyinin düşük olduğunu belirtip Tobin Vergisi’nin uygulanması gerektiğini belirtirken HT Ekonomi yazarları Gazi Erçel ve Ercan Kumcu gibi ekonomistler Tobin Vergisi’nin kur düzeyi üzerinde baskı yapacağını

        düşünmedikleri için bu düzenlemenin bir işe yaramayacağını belirtiyor. Tüm ekonomistlerin üzerinde anlaştıkları konu verginin portföy yatırımları ile gelecek olan uzun vadeli sermayeyi etkilemeyeceği yönünde. Verginin bir işe yarayıp yaramayacağı

        temel tartışma zemini.

        Prof. Deniz Gökçe ise cari açığın finansmanı konusunda tek kaygılı olan ekonomist.

        Gökçe’ye göre bu vergi yurtdışından borçlanan bankaların borçlanma maliyetlerinin

        artıracak ve orta ölçekli bankaları olumsuz etkileyecek. Bunun yanı sıra cari açığın finansmanı da zorlaşacak.

        TL, REAL’DEN FAZLA DEĞER KAYBETTİ

        Peki Tobin Vergisi Türk Lirası’nın değerini etkileyip ihracatçıların sorunlarına ilaç olur mu? Bu konuya dikkati çeken eski Merkez Bankası Başkanı Ercan Kumcu, Tobin

        Vergisi’nin Brezilya’da bir işe yaramadığını yani kur düzeyini yükseltip realin değerini düşürmediğini söylüyor. Brezilya’nın bu önlemi aldığı Ekim2009’dan bu yana real yüzde 4.7 değer kaybetmiş. Oysa Tobin Vergisi koymayan Türkiye’de liranın değeri bundan daha fazla yüzde 6.25 düşmüş. Kısa vadeli sermaye haraketlerini kısıtlayan bir başka ülke olan Şili parası da son 20 ayda yüzde 21 değer kazanmış. Tobin Vergisi’nin kur

        üzerinde bir etkisi görülmüyor.

        KORE’DE BAŞARI VAR

        Para birimlerinin dövize karşı hızla değer kazanmasına neden olarak ülkelerin ihracat damarlarını tıkayan sıcak paraya karşı önlemler dünyada diğer ülkelere yayılarak devam ediyor. Geçen yıl Brezilya’nın vergi yoluyla durdurmak için adım attığı, Güney Kore’de hükümet kısa vadeli sermaye giriş ve çıkışlarından korunmak için yeni önlemler aldı. Güney Kore Maliye Bakanlığı, düzenleyici kurullar ileMerkez Bankası

        tarafından açıklanan yeni önlemlere göre, yerli bankalara, öz sermayelerinin yüzde 50’sine kadar vadeli döviz işlemi ve opsiyon işlemleri yapabilme sınırı getirildi.

        Yabancı bankalara da, bu konuda daha fazla serbesti tanınarak, özsermayelerinin

        yüzde 250’sine kadar vadeli döviz işlemleri limiti konuldu. Bu önlemlerin ardından Güney Kore parası Won yüzde 10 değer yitirdi.

        KKDF BAŞARISIZ OLDU

        Tobin Vergisi’ne benzer bir uygulama Türkiye’de 1994 krizinde uygulandı. Merkez Bankası tarafından 1994 krizinde, bankaların pasifine giren döviz kredileri mevduat munzam karşılığına tabi tutuldu. Ayrıca bir yıldan kısa vadeli olan kredilere Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu (KKDF) adıyla ek vergi konuldu. Fakat kredilerin çoğu ‘bir yıl bir gün vade kaydı’ ile gelerek vergiden kurtuldu. Mevduat munzam karşılığına tabi tutulanlar ise bu ek maliyeti kullanıcıdan faizi artırarak geri aldı. Sonuç itibarıyla bu iki önlemde beklenen etkiyimeydana getiremedi.

        Mahfi Eğilmez-EVET

        TOBİN DIŞINDA BİR SEÇENEK YOK

        “Tobin Vergisi şu anda çok moda. Kuru da bu şartlarda başka türlü bir çözüme

        bağlayamıyorlar. Dalgalı kur rejiminde devam edilecekse başka çözüm de gözükmüyor. Bu anlamda geriye dönüp sabit kura dönemiyorlar. Merkez Bankası müdahale ediyor ama bu da bir sonuç vermiyor. Merkez Bankası yıl başından bu yana 6-7 milyar dolar rezerv biriktirmiş. Biriktireceği bu kadardır. Zaten Merkez Bankası’ndan da 25-30 milyar dolar rezerv biriktirmesini bekleyemezsiniz. Bütün bunlar ışığında eğer kurdan şikâyetçiysek, geriye Tobin dışında da uygun bir seçenek kalmıyor. Bizim bu noktada ciddi bir karar vermemiz gerekiyor. Çünkü Tobin finansmanı azaltan bir vergi. Diğer yandan cari açığı finanse etmemiz gerek. Çok iyi

        düşünülüp bir karar alınmalı.”

        Prof. Dr. Erinç Yeldan-EVET

        TEK BAŞINA TOBİN YETERLİ OLMAZ

        “Tobin, aslında geniş bir kavram, etkilerine kısa, orta ve uzun vadeli olarak bakılması lazım. Türkiye’nin ‘serbest’ kur rejimi, piyasalar tarafından başıboş bir şekilde yönlendiriliyor ve döviz kuru rejimi iyi yönetilmiyor. Bu yüzden Türkiye koşulları dikkate alındığında tek bir Tobin Vergisi yeterli değil. Katsayılı bir vergi uygulaması,

        açığa satışın sınırlandırılması gibi kapsamlı önlemler daha makul. Kur hedefi yerine, kura vergi ve teşviklerle müdahale edilmeli. Tobin Vergisi’ni destekliyorum ama kısa vadeli sıcak paraya vergi konulmasını öngören Tobin Vergisi tek başına yeterli olmaz.”

        Gazi Erçel-HAYIR

        KKDF İLE DENEDİK VERGİ ÖNLEYEMEZ

        “Sıcak para girişini önleyeceği fikrinde değilim. Türkiye KKDF ile yıllarca bununla uğraştı. 1994 yılında bankacılık sektörü pasifinde bulunan yabancı paralardan prim aldı ama öyle çok istisna çıktı ki işlemez hale geldi. Herkes konulan vadeden 1 gün fazla göstererek kaynak getirdi. Dünyada bu kadar çok fon varken bu fonlar sizin ülkenize gelmeyi istiyorsa siz bunu önleyemezsiniz. Türev piyasalarındaki birtakım işlemler

        kullanılabilir bunu anlayana kadar iş işten geçer. Şili’de bu sağlandı denildi ama onların Brezilya ile birlikte cari işlemler fazlası var. Cari açığı olan ülkelerden bunu başaranlar var mı bilmiyorum. Kur politikasıyla bu önlenebilir. Merkez Bankası döviz alma yoluyla kurun yukarı çıkmasını sağlayabilmesi en sağlıklı yöntem.”

        Ege Cansen-EVET

        ERSİN BEY HAKLI SEFA SÜRÜYORUZ

        “Ersin Bey'in dediği doğrudur. Sorun Türk Lirası'nın değerli oluşu ihracata yönelik sanayinin önünde engel olması. Türkiye'nin kazanamadığı dövizler Türkiye'ye gelmesin

        diyor. Bunu da girişte almak lazım, çıkışta değil. Vergi daima ekonomide yönlendiricidir. Bir tek Tobin Vergisi değil sıcak para girişini caydıracak diğer vergiler de konulabilir. Şu anda döviz gelmeye devam ediyor biz de sefa sürüyoruz ama bunun

        sonu yok.”

        Deniz Gökçe-HAYIR

        ORTA ÖLÇEKLİ BANKALARI OLUMSUZ ETKİLER

        “Tobin Vergisi’nin yan etkileri var. Buvergi yurtdışından borçlanan bankaların borçlanma maliyetlerinin artıracaktır. Dolayısıyla orta ölçekli bankaları olumsuz etkiler bu durum. Bunun yanı sıra ekonomik durum böyle devam ettiği takdirde Türkiye’nin cari denge açığı 40 milyar doların üzerine çıkacak.

        AÇIĞIN FİNANSMANI NASIL YAPILACAK?

        Özelleştirmelerin de eski tempoda yapılamayacağı bir ortamda bunun finansmanının nasıl yapılacağını Tobin Vergisi isteyenlerin açıklaması gerekiyor. Türkiye’nin mali durum ve büyüme stabil olduğu sürece döviz oynamayacağı için kamu borçlanma

        faizi dış âlemdeki yüzde 1-2’den çok daha yüksek. Yani Tobin uygulansa da para girişi devam eder. İhracatçıların, kuru değil, teknolojik değişim, derindelik, kalite artıma ve inovasyonu düşünmesi lazım.”

        Abdurrahman Yıldırım-HAYIR

        YABANCI TAMAM YERLİ NE OLACAK

        Yabancı tamam ama yerli sıcak para ne olacak? Yasak belli vadenin altında mevduat

        yapmamak gibi.

        Hurşit Güneş-EVET

        TAM ZAMANIDIR BREZİLYA BAŞARDI

        “Tobin Vergisi önerisini olumlu buluyorum. Türkiye açısından bakacak olursak bu vergiyi çıkarmanın tam da zamanı. Bilindiği gibi Brezilya yüzde 2 uyguladı. Çok da etkili oldu. Hiç kuşkusuz dünyada olumsuz ve başarısız örnekleri de oldu ama ben

        Türkiye için zamanı olduğunu düşünüyorum. Yalnız vergi girişte uygulanmalı. Çıkışta değil. Tabii ki, kur sorunu sadece Tobin Vergisi ile çözülecek bir konu değil. Başka

        uygulamalar da gerekir. Faizlerin düşük olduğu ve ekonominin önümüzdeki dönemde yeniden toparlanacağı dikkate alındığında yeni para girişleri öncesi Tobin etkili

        olacaktır. Giren paranın vadesini uzatacaktır. Tabii sıcak para girişine karşı Tobin’in yanı sıra hiç kuşkusuz döviz rezervleri ve döviz-TL karşılık oranları meselesi gibi önlemlerde bazı diğer önlemler de gerekir."

        Ercan Kumcu-HAYIR

        BREZİLYA'DA VERGİ HİÇBİR İŞE YARAMADI

        “Tobin Vergisi’ni koyduktan sonra işler iyi giderse tekrar marj açılacak. Devamlı verginin oranı ile oynayacak haliniz yok. Bugün Macaristan ile ilgili bir şey oluyor bizim gibi ülkelere ilgi azalıyor. Brezilya yaptı hiç bir işe yaramadı. Belki yaptığınız gün belki işe yarar. Ondan sonra ekonomik dinamikler bu vergiyi baz alarak haraket eder. İşler

        kötüye gittiği zaman geri dönmek zorunda da kalabiliriz.”

        RAHİM AK-HT EKONOMİ

        GÜNÜN ÖNEMLİ MANŞETLERİ