"Ölüme neden olan işveren sektörden men edilsin" önerisi

TBMM Soma Faciasını Araştırma Komisyonu, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almayarak çalışanların ölümüne neden olduğu mahkeme kararıyla kesinleşen işverenlerin, sektörden men edilmesini istedi.Soma'da 13 Mayıs'ta meydana gelen maden kazasını araştırmak üzere kurulan Meclis Araştırma Komisyonu, taslak raporunu tamamladı.

Taslak rapor, "kömür nedir", "kömürün ekonomik ve sosyal önemi", "Soma havzası kömürlerinin özelliği, üretim ve ruhsatlandırma sistemi ile ekonomi önemi", "rödovans ve hizmet alımının genel değerlendirilmesi", "Soma Eynez sahasının ihale süreci", "madencilik faaliyetlerinin ruhsatlandırma, izin ve denetim sistemi", "yeraltı kömür işletmelerinde meydana gelen kazalar", "Soma-Eynez yeraltı kömür ocağının kaza öncesi durumu ve kazanın oluşumu", "kazanın meydana gelmesiyle gündeme gelen sorunlar" ve "benzer kazaların yaşanmaması için neler yapılmalı?" başlıklarının sıralandığı 10 bölümden ve 282 sayfadan oluşuyor.

MADEN BAKANLIĞI KURULMASI ÖNERİLDİ

Raporda, güvenli ve sürdürülebilir madencilik için maden bakanlığı kurulması, kömür sektörüne yönelik ayrı iş sağlığı ve güvenliği kanunu çıkarılması önerildi. Kurulacak maden bakanlığı bünyesinde MTA, TKİ, TTK, MİGEM, TPAO, TPİC, ETİMADEN, Kömür Enstitüsü, BOREN, denetim kurulları ve Ar-Ger birimleri gibi kuruluşların tek çatı altında toplanabileceği belirtildi.

MTA'nın yeniden yapılandırılması, MTA benzeri kuruluşların teşvik edilmesi ve MTA bünyesinde Kömür Enstitüsü kurulmasının talep edildiği raporda, MİGEM ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı arasındaki yetki çakışmasının ortadan kaldırılması istendi.

Taslak raporda, Kömür Üretimi İş Sağlığı ve Güvenliği Yasasının çıkarılması, bu yasanını İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'ndan bağımsız olması da gündeme getirildi.

"MADENCİLİK SEKTÖRÜNÜN BİRÇOK SORUNU VAR"

Taslakta, "Ülkemizde madencilik sektörünün ekonomik, yapısal, yargısal, çevresel, denetimsel, bilişsel ve bilimsel bir çok sorunu vardır" denildi.Madenciliğin denetiminin tek elden yürütülmediği ve denetimde yetki karmaşası yaşandığına işaret edilen taslakta, çok kapsamlı bir Kömür Madenciliği Kanunu çıkarılması önerildi.

Sondajlı çalışmalar ile elde edilen yeraltı jeolojisine ait tüm bilgilerin bir merkezde toplanarak "Ulusal Karot ve Jeolojik Veri Bankası" oluşturulmasının önemli olduğuna işaret edildi.

MERKEZİ SİSTEM İLE TAKİP

İşyerlerinin yangın, iş kazaları, meslek hastalığı konularında sigorta yaptırmaları için zorunluluk getirilmesi talep edilen taslak raporda yer alan önerilerden bazıları şöyle:

-İş güvenliği uzmanlığı yerine "iş güvenliği mühendisliği" ve "iş güvenliği teknik elemanı" tanımları getirilmeli.

-Maden işyerlerinde iş güvenliği mühendislerinin en az birinin maden mühendisi, iş güvenliği teknik elamanlarının ise makine ya da elektrik teknikerleri olması sağlanmalı.

-Kömür havzalarında farklı iş sahaları oluşturularak istihdam yaratılmalı, çalışanlar yeraltı kömür madenciliği yapmak zorunda bırakılmamalı.

-Yeraltında çalışanların kayıt ve yer altında bulundukları yerlerin takibinin merkezi izleme sistemi ile yapılmalı.

-Ana galerilerde ağaç tahkimat kullanılması yasaklanmalı ve ağaç tahkimat kullanılabilecek yerler belirlenmeli.

-Almadığı iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri nedeniyle çalışanların ölümüne sebebiyet verdiği mahkeme kararı ile kesinleşen işverenler, sektörden men edilmeli.

-Özellikle kömür havzalarında, iş hijyeni ölçüm, test ve analizlerini yapacak akredite firmaların kurulmasına yönelik teşvikler sağlanmalı.

-İş sağlığı ve güvenliği konusunda devlet desteği artırılmalı ve iş sağlığı güvenliği konusunda yapılan yatırımların yüzde 75'i vergi iade teşvikine mahsup edilebilir. Bu bağlamda tüm maden iş yerlerine bir yıl süre tanınmalı.

-Yeraltı işçileri başta olmak üzere tüm maden işçilerine, İŞKUR eğitim programlarında eğitime tabi tutulup madenci sertifikası verilmeli.

-Mevcut çalışanlar bir aylık uygulamalı meslek geliştirme programı sonucu madenci sertifikası verilmeli.

-Madende çalışmak isteyen fakat hiç madencilik tecrübesi olmayanlar 2 aylık uygulamalı meslek edindirme ve geliştirme programına tabi tutulmalı, program sonunda madenci sertifikası almalı.

-İŞKUR tarafından madenci sertifikası programına katılımı teşvik etmek üzere, madende çalışıp çalışmadığına bakılmaksızın, katılımcıların tamamına eğitim programı boyunca günlük kursiyer cep harçlığı, iş kazası ve meslek hastalıkları primi, genel sağlık sigortası primi ödenmeli.

-Eğitimin uygulama ağanın iyileştirilmesi için üniversitelerde yıl içinde maden işletmeleri teknik gezilerinin düzenlenmeli ve her öğrencinin yer altı ve yer üstünde staj yapması zorunlu olmalı.

-Yer altı kömür madenciliğinde iş kazası, meslek hastalığı ve iş sağlığı ve güvenliği yönünden yapılan teftiş raporlarına itirazlar gibi incelenmesinde teknik alt yapı gerektiren davalar için özel ihtisas mahkemeleri kurulmalı.

-Yeraltı kömür madenciliğinin yapıldığı kömür havzalarında, ulaşım süreleri göz önünde bulundurularak belirlenecek uygun yerlerde, gerekli donanım ve kadroya sahip yanık hastaneleri kurulmalı.

AA