1 sana 3 bana

Ahmet KIVANÇ / HT Ekonomi

DEVLET, işsiz kalan işçilerin mağduriyetini azaltmak için oluşturulan İşsizlik Sigortası Fonu gelirlerinin en büyük ortağı haline geldi. 2007 ve 2008 yıllarında yapıan iki yasal değişiklikle devlete aktarılan miktar 9.7 milyar liraya ulaşırken işçilere öden tutar ise yalnızca 3.3 milyar lirada kaldı.

İşçi ve işverenin parasıyla kurulan ve devletin de katkı sağladığı İşsizlik Sigortası Fonu'nda 1 Haziran 2000 tarihinden itibaren para birikmeye başladı. 2007 yılına kadar 25 milyar liralık büyüklüğe ulaşan fonun elde ettiği faiz gelirlerinden 2007 yılı mart ayından itibaren stopaj alınmaya başlandı. Fondan 2007'de 295 milyon, 2008'de 466.6 milyon, 2009'da 550 milyon lira, bu yılın yedi aylık döneminde de 397 milyon liralık vergi kesildi. Böylece üç yıllık sürede hazine bonosu ve devlet tahvili faizlerinden elde edilen gelirler için fondan Temmuz sonu itibariyle toplam 1 milyar 708.6 milyon lira vergi alındı.

GAP'A 8 MİLYAR LİRA AKTI

GAP ve DAP gibi kalkınma projelerinin finansmanı amacıyla nema gelirlerinin dörtte birinin bütçeye aktarılması için yapılan kanun değişikliğiyle 2008 yılında fondan bütçeye 1.3 milyar lira kaynak aktarıldı. Geçen yıl yapılan bir başka yasa değişikliğiyle kesinti oranı daha da artırılarak nema gelirinin dörtte biri dörtte üçe yükseltildi. Böylece bütçeye 2009 yılında 4.1 milyar lira, bu yıl yedi aylık dönemde de 2.5 milyar liralık kaynak aktarımı yapıldı. Fon'un nema gelirlerinden GAP ve DAP gibi kalkınma projeleri için bütçeye aktarılan toplam kaynak tutarı 7 milyar 976 milyon liraya ulaştı.

İŞÇİYE 1, DEVLETE 3 LİRA

İşsizlik Fonu'ndan, kurulduğu tarihten bu yana toplam 13 milyar 26 milyon liralık ödeme yapıldı. Bunun sadece 3.3 milyar liralık bölümü işsizlere yapılan ödemelerden oluştu. Geri kalan 9.7 milyar liralık bölüm devlete aktarıldı. Bir başka ifadeyle, Fon'dan işçilere 1 lira ödenirken, devlete giden para 3 lirayı buldu.

DEVLET VERDİĞİNDEN FAZLASINI ALDI

Devlet, 2000 yılından bu yana fona toplam 6 milyar 38 milyon liralık katkı payı ödedi. Fondan 2007-2010 yıllarında 9.7 milyar lira alan devlet, verdiğinin yüzde 50 daha fazlasını geri almış oldu.

53 MİLYAR LİRAYI AŞACAKTI

İşsizlik Sigortası Fonu'nda temmuz sonu itibariyle 43.8 milyar lira bulunuyor. Eğer vergi kesintisi ve GAP'a kaynak aktarımı yapılmasaydı bu para asgari 53.5 milyar liraya ulaşacaktı. Devlete aktarılanlar nedeniyle fondaki anapara eridiği için faiz gelirleri de azalıyor.

KESİNTİLER SÜRECEK

Temmuz ayında çıkartılan kanunla yerli ve yabancı yatırımcılar arasındaki faiz kazançlarında vergi farklılığı giderildi. Yerli yatırımcıların ödediği stopaj da sıfıra indirildi. Ancak bu düzenleme yapılırken İşsizlik Sigortası Fonu'ndan vergi almaya devam etmek amacıyla sıfır stopaj sadece yerli ve yabancı ‘sermaye şirketleri' için öngörüldü. Sermaye şirketi durumunda olmayan fon ise eskiden olduğu gibi hazine bonosu ve devlet tahvili kazançları için yüzde 10 stopaj ödemeye devam edecek. GAP için fonun nema gelirlerinin dörtte üçünün bütçeye aktarılması uygulaması da 2012 yılına kadar sürecek.

RAKAMLARLA İŞSİZLİK FONU

İşçi ve işveren primleri: 18.2 milyar lira

Devlet payı: 6.1 milyar lira

Gecikme zammı ve cezaları ile diğer gelirler: 576 milyon lira

Faiz geliri: 31.9 milyar lira

Gelirler Toplamı: 56.8 milyar lira

Fon Giderleri: 13 milyar lira

- Vergi ödemeleri: 1.7 milyar lira

- GAP'a yapılan aktarımlar: 8 milyar lira

- Devlete aktarılan toplam tutar: 9.7 milyar lira

TOPLAM VARLIK: 43.8 milyar lira.