İlk aşkım otomobil!
Atatürk Havaalanı, koleksiyoner Süleyman Dilsiz'in 17 yıl boyunca topladığı otomobil reklam afişlerinden oluşan bir sergiye ev sahipliği yapıyor
‘1895’ten 1975’e Otomobilin İlkleri’ adlı sergi 10 Haziran’a kadar dış hatlar terminalinde izlenebilir. Koleksiyoner Süleyman Dilsiz 17 yıl boyunca 900 adet otomobil reklam afişi topladı. Ve bu afişlerden bir sergi yapmaya karar verdi. Seçtiği afişlerden 139’u şu anda Atatürk Havaalanı dış hatlar terminalinde “1895’ten 1975’e Otomobilin İlkleri” adıyla sergileniyor. Sergi 10 Haziran’a kadar görülebilecek. Çocukluğundan beri otomobil meraklısı olduğunu, bugün de otomotiv sektöründe çalıştığını belirten Süleyman Dilsiz, en iddialı otomobil afişi koleksiyonlarından birinin kendinde bulunduğunu söylüyor.
Dilsiz: “Geçmişten günümüze reklam afişlerini sırayla incelediğimizde, kitlesel otomobil tüketiminin evrimini tıpkı bir film gibi izliyoruz” diyor. Sergi, insanların otomobile nasıl alıştığının bir aynası gibi görünüyor. 1930’lu yıllardan itibaren, insan hayatının önemli bir parçası, gezilerin vazgeçilmezi olarak resmedilen otomobil, daha öncesinde sadece pahalı bir nesne olarak karşımıza çıkarken, 60’lı yıllara gelindiğindeyse, artık “Ford Mustang”, Steve McQueen’le birlikte “Bullitt” adlı filmin başrol oyuncusu oluyor.
“Direksiyonlu, aydınlatmalı, silecekli, klaksonlu, hava yastıklı ya da üstü açılan ilk otomobiller hangileri?” merak ediyorsanız bu sergiyi kaçırmayın. Mesela, fiberglastan yapılan ilk dört kapılı sedan otomobil Anadol, dünya otomotiv tarihinin ilklerindenmiş burada öğreniyoruz. Sonrasında merakımız iyice artıyor ve Süleyman Dilsiz’le ufak bir söyleşi yapıyoruz. “Nereden buluyorsunuz bu afişleri?” diye sorduğumuzda, “Müzayedelere gidiyorum. İstanbul ve Anadolu’da sahaf sahaf geziyorum. Bazen bir sahafta 4-5 saat geçirdiğim oluyor. Takvim-i Vekayi’den Tan Gazetesi’ne bütün arşivleri tarıyorum. Dergi ve okul yıllıklarındaki reklam sayfalarını asla atlamıyorum. Bazıları, ‘Bir kâğıt parçasına bu kadar para verilir mi!’ diyerek dalga geçiyor ama ben hiç aldırmıyorum” diye anlatıyor yıllardır peşini bırakmadığı afişlerle ilgili macerasını. Hatta bir defasında afişleri gümrükten Türkiye’ye sokarken, görevlilerin, tarihi eser kaçakçılığı yaptığından şüphe ettiklerini hatırlıyor gülerek. Dilsiz’in koleksiyonu sadece yerli otomobillerden değil, tüm dünya markalarından oluşuyor. Endüstriyel üretimde bir devrim yaratmış olan 1908 model Ford T’den tutun da 50’li yılların Mercedes’lerine geniş bir arşivle karşılaşıyoruz.
1971 doğumlu koleksiyoner şu sıralar İngiltere’den gerçek bir Ford T getirmeye çalıştığını söylüyor. Otomobil sevdalısı Dilsiz’in hedefi ise koleksiyonunu biraz daha büyüttükten sonra bir milli otomotiv müzesi açmak.
18952TEN BUGÜNE OTOMOTİVİN İLKLERİ
-İlk dünya otomobil hız rekoru 63 km ile 1903’te A.Winton marka otomobilden geldi.
-Osmanlı İmparatorluğu’nda kamu hizmetleri için ilk kez 1909’da otomobil kullanıldı.
-1923 yılında İstanbul’da ilk defa üç adet yangın söndürme aracı (arazöz) satın alındı.
-1931 yılında İstanbul Belediyesi ilk kez üç tane Renault marka minibüs aldı. Bu minibüsler Taksim-Beşiktaş hattında çalışmaya başladı.
-1908’le 1914 yılları arasında imparatorluğun İzmir, Bursa, Adana gibi büyük şehirlerinde toplamda sadece 150 araç bulunuyordu.
Alihan MESTCİ - HT CUMARTESİ
