Habertürk
    Takipde Kalın!
      Günlük gelişmeleri takip edebilmek için habertürk uygulamasını indirin
        Haberler Ekonomi Para Cari açığın 18.5 milyar dolar gerilemesi iyi haber. Ancak finansmanda bozulma, yurtdışına kayan yatırımlar ve yurtdışı turizm harcamalarının rekor kırması, doğrudan yabancı yatırımın 4 milyarının emlaktan gelmesi olumsuz gelişme. - Para Haberleri

        Abdurrahman YILDIRIM / HT GAZETE

        Cari açığın 18.5 milyar dolar gerilemesi iyi haber. Ancak finansmanda bozulma, yurtdışına kayan yatırımlar ve yurtdışı turizm harcamalarının rekor kırması, doğrudan yabancı yatırımın 4 milyarının emlaktan gelmesi olumsuz gelişme.

        Aralık ayı cari işlemler dengesi beklentiler dahilinde 6.8 milyar dolar açıklandı. Böylece yıllık bazda cari açık rakamı da 45.8 milyar dolar oldu. Rakam son dört yılın en düşüğü. Milli gelire oran bakımından ise yüzde 5.6 ile kriz yılı 2009 sonrasının en düşüğü. Böylelikle son Orta Vadeli Program’da yer alan yüzde 5.7 cari açık tahmini tutturulurken, nihai gerçekleşme milli gelir rakamının mart sonunda açıklanmasıyla olacak.

        ■ 2013’teki 64.9 milyar dolarlık açığa göre azalma 18.5 milyar dolar veya yüzde 29 oranında. Cari açıkta üçte birlik azalma meydana gelmesi ve milli gelire oranı bakımından yüzde 7.9’dan yüzde 5.6’ya inilmesi, Türkiye’nin elini önemli ölçüde rahatlatıyor. Özellikle de FED’in 6 yıldan beri sürdürdüğü parasal genişleme ve sıfır düzeyine yakın faiz oranlarını artırmaya hazırlandığı bir dönemde.

        ■ Milli gelirin yüzde 5.6’sına denk gelen cari açığın bu yıl yüzde 5’in altına inmesi, rakam olarak da 45 milyar doların altına düşmesi bekleniyor. Çünkü petrol ve hammadde fiyatlarının düşük düzeylerini koruyacağı tahmin ediliyor. Deniz taşımacılığının göstergesi olan Baltic Dry Endeksi’nin küresel krizdeki seviyesinin bile altına inmesinde, başta Çin olmak üzere talep taraflı zayıflamanın ve taşımaya olan ihtiyacın azalmasının payı var.

        ■ Zaten 2015 yılına ilişkin yapılan petrol fiyatı tahminleri daha çok 50-65 dolar arasında toplanıyor. Fiyatın bu bant içinde kalması halinde cari açığın 40 milyar doların altına inmesi beklenir. Bu durumda 850 milyar dolara çıkacağı tahmin edilen milli gelire göre açık yüzde 4.7’ye inecek. Hükümetin küresel çapta yaşanabilecek türbülanslı dönemlerde finanse etmede zorlanmayacağı açık oranı da yüzde 5 ve altı, miktar olarak da 50 milyar doların altı. Yüzde 5’in altı uluslararası kuruluşların cari açık için tolerans sınırına giriyor.

        ■ Bu durumda petrol ve hammadde fiyatları kalıcı bir şekilde tırmanmadığı sürece, cari açık da ekonominin en önemli sorunu olmaktan çıkabilir. En azından bir süreliğine, yapısal anlamda değil, konjonktürel olarak cari açık konusunda rahatlayacağız. Dünyanın gözüne o kadar batmayacağız. Türkiye’nin risk primi zaman ilerledikçe ve gerçekleşmeler oldukça bir ölçüde gerileyebilecek.

        YERLİ TURİST DIŞARI KOŞTU 5 MİLYAR DOLAR HARCADI

        Cari açığın yıllık bazda üçte bir oranında gerilemesi şüphesiz ki, ödemeler dengesi verilerinin en olumlu tarafıdır. Daha ne olsun amaç hasıl olmuş. İşin en ön yüzündeki bu parlak tabloya rağmen arka tarafta ya da alt kalemlerde negatif gelişmelerle karşılaşıyoruz.

        Bitişikte ödemeler dengesi tablosundan kendimize göre bazı kalemleri seçtik.

        ■ Dış ticaret dengesinde iyileşme var. Zaten cari açıktaki iyileşme de oradan geliyor. Hizmetler dengesinde de şimdilik bir bozulma yok, hatta yıllık bazda 2.5 milyar dolar kadar artış var.

        ■ Ancak bir alt kalem olan seyahat gelir ve giderleri bize potansiyel bir tehlikeyi ve aynı zamanda fırsatı gösteriyor. 29.5 milyar dolarlık turizm gelirine karşılık ilk kez giderler 5 milyar doları aştı. Yani yurtdışına çıkanlar böyle bir harcama yaptı.

        ■ Fakat zaman içinde kişi başına gelirin artması ve kentleşmeyle yerlilerin seyahat ihtiyacı arttı. Yerlilerden talep var ama sektörün buna uygun arzı ve yapılanması yok.

        Bu çerçevede turizm sektöründe de artık bir yeniden yapılanmaya gitmek şart olmuş.

        DIŞARIYA 7 MİLYAR $ GİTTİ 4 MİLYAR $'LIK EMLAK SATTIK

        Doğrudan yatırımlar da ilk kez bu yıl 7 milyar doları buldu. Bu da 12.5 milyar dolarlık yurtiçinde doğrudan yatırımın netini 5.4 milyar dolara indirdi. Yurtiçinde yatırımların 4.3 milyar dolarlık bölümü de gayrimenkul yatırımından oluştu. Burada da yüzde 40’lık artış söz konusu.

        ■ Önceki yıla göre dış kaynak akışı da zayıfladı. Hatta gelen kaynak açığı karşılamaya yetmedi bile. Bu nedenle resmi rezervler yarım milyar dolar kadar azaldı. Halbuki 2013’te gelen para ile açığı finanse ettiğimiz gibi, 10 milyar dolar da rezervlere eklemiştik.

        ■ Ancak bu durum ilk bakışta göründüğü gibi negatif bir gelişme olmayabilir. Çünkü burada kaynak mı bulamadık, yoksa kaynağa ihtiyaç mı duymadık sorusu önemli. İç talebin sınırlandığı, yatırım ihtiyacının düştüğü ve özel sektörün basiretli borçlanma dönemine girdiği bir yılda dış kaynak girişinde azalma yaşanmasını normal karşılamak gerek. Bu nedenledir ki, banka ve reel sektörün dış kaynak edinimi yaklaşık yarıya yarıya düştü.

        GÜNÜN ÖNEMLİ MANŞETLERİ