Faize değil 'peşin'e takıldık!

Rahim AK / HABERTÜRK

Merkez Bankası’nın faizi indirme operasyonu ile birlikte piyasa faiz oranı yüzde 6’nın altını görünce kredi faiz oranları da aşağı gelmeye başladı. Özellikle konut kredisi faiz oranları aylık yüzde 1’in üzerindeyken bir anda yüzde 0.8’in altına indi.

Yıllık bazda baktığımızda 10 yıl vadeli kredi faizi yüzde 15’ten yüzde 12’ye kadar geldi. Neredeyse 2011 yılı mart ayında geldiği yüzde 9.99’luk seviyeye yaklaşmış olmasına rağmen konut kredisi kullanımı eylül ayından bu yana sadece 4.2 milyar lira artabildi. Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurulu (BDDK) verilerine göre ise Haziran 2012’den ekim sonuna kadar konut kredisi stoku 77.2 milyar liradan 81.4 milyar liraya ulaştı.

YÜZDE 25 PEŞİNAT İHTİYACI

Bankalar Birliği verilerine göre Türkiye’de her bir konut için ortalama 60 bin lira kredi alınıyor. Bu hesaba göre son 4 ayda faizdeki inanılmaz hızlı düşüşe karşın ancak 71 bin kişi kredi alarak konut sahibi olmayı tercih etti. Oysa faizin dip noktalara geldiği benzer dönemlerde bu miktar en az iki kat fazlaydı.

Bunu ise konut kredisinin aylık artış hızından çıkarıyoruz. Konut kredisi faizinin yüzde 0.75’in altına sarktığı 2011 yılı mart ayında konut kredisi kullanım miktarı yüzde 3.4 artmıştı. O dönemden önceki dönemlerde de yüzde 2 ile 5 arasında aylık artış hızlarına şahit olduk. Oysa faizin son dönemdeki hızlı düşüş evresinde kredi artış hızı yüzde 1 seviyesinde oldu.

En yüksek artış yüzde 1.75 oldu. Bankacılar bu duruma neden olan en önemli unsurun BDDK’nın kredi artış hızını kısmak için 2011 yılı başında bankaların konut değerinin en fazla yüzde 75’inin kredilendirilebileceğine dair kararı olduğunu söylüyor.

BDDK daha önce de benzer bir yasal düzenleme olduğu halde yüzde 75’in üstünde kredi ihtiyacı olan vatandaşlara değişik isimlerle tüketici kredisi verilmesinin önüne geçmişti. Daha sonra da bu bu alandaki denetimi sıkılaştırmıştı. Uzmanlar bunun yanında konut fiyatlarının geldiği düzeyin azımsanmayacak derecede yüksek olduğunu, bunun da konut satışını frenlediğini ifade ediyor.

KREDİ TALEBİ NEDEN ARTMIYOR?

-Ekonomiyi soğutma tedbirleri çerçevesinde gelen yüzde 25’lik peşinat sınırı alıcıyı zorluyor.

-Konut fiyatları daha pahalı hale gelmiş durumda.

-Bankalar konut kredisi verirken artık çok daha seçici davranıyor.

-Canlanamayan ekonomi nedeniyle piyasadaki nakit sıkışıklığı ve risk alma iştahının giderek düşmesi.

-Konut satışlarının yaklaşık 10 yılda son hız sürmesi nedeniyle piyasanın belirli bölgelerde doyma noktasına ulaşması.

BDDK’NIN UYARISI DİKKAT ÇEKİCİ

BDDK’nın eylül raporundaki şu cümle dikkat çekici: “Bireysel kredilerde yaşlandırma analizi yapıldığında, 2012’nin ilk çeyreğinde kullandırılan kredilerin 2010 ve 2011’de kullandırılanlara göre daha hızlı takibe düştüğü görülüyor. Söz konusu analiz konut kredilerinde de benzer bir tablonun olduğunu gösteriyor.

ÖMER FARUK ÇELİK KONUTDER Başkanı

‘Kampanyalar kredi kullanımını etkiledi’

"Geçtiğimiz yıl yaşanan belirsizlik ve güvensizlik ortamı konut alıcısının motivasyonunu bozdu. Alıcıların iştahının artması lazım. Kredi faiz oranlarının yükselmesi, KDV, maketten satışın önünün kesilmesi gibi konular tüketiciyi karamsar hale getirdi.

Sektördeki firmaların hemen hemen hepsi 2012'yi fena geçirmedi ama mutlu değiller. Faiz dengesizliği firmaları bankasız kampanyalara yönlendirdi. Bu kampanyalar da kredi kullanımlarını etkiledi."

FEYZULLAH YETGİN GAP İnşaat Genel Müdürü

‘Faizlerin daha da düşme beklentisi var’ "

Konut kredisi kullanımlarının düşmesinde faiz oranlarının düşmesi haricinde farklı parametrelerin de etkisi var. Ayrıca faizlerin daha da düşeceği beklentisi de hâkim. Geçtiğimiz yıldaki en iyi faiz oranları seviyelerine daha yeni geldik. Alıcılar daha da düşer diye bekliyorlarsa bile, şu andaki seviyelerin daha aşağısına düşmesi pek mümkün değil.KDV düzenlemesiyle birlikte stok erirken, kredi kullanım oranları da artacaktır."

BAHADIR TEKER Şeker Finans Genel Müdürü

‘Döviz kurları ‘İşler iyi gitmiyor’ sinyali veriyor’ "Faizlerin düşmesi ile birlikte aslında ciddi bir artış var. Son bir kaç haftadır faizler tekrar yükselme eğiliminde. Mevsimsel etkileri de unutmamak gerek. Ocak ayı her zaman konut alımın en az olduğu aylardan biridir.

Faiz düşüşleri çok hızlı geldi. Artık çok ciddi düşüş olmayacağını alıcıların anlaması gerekiyor. Bu düşüşlerin ekonomiye de yansıması gerekiyor. Döviz fiyatları da çok önemli bir kriter. Döviz kurlarındaki iniş çıkışlar, alıcılara ‘İşler iyi gidiyor veya gitmiyor’ sinyali veriyor."