'Uçan otomobilde Türkiye öncelikli'

Melik DEMİREL / HT PAZAR

En çok kronik İstanbul trafiğindeyken hayalini kurduğumuz uçan arabaların piyasaya çıkmasına az kaldı! Evet; pahalı olacak... Ama yola karada devam etmek de gitgide daha pahalıya patlıyor. Forbes’a göre 2013’te trafik sıkışıklığı Amerikalılara 124 milyar dolara mal oldu, bunun 78 milyarı benzin israfı... Bu rakam 2030’da 190 milyar dolara kadar çıkacak. Dolayısıyla uçan arabalardan beklenti büyük... Bu yıl göz önündeki projelerden en önemlisi, otomobil ve uçağı tek bir düzenekte birleştiren Slovak Stefan Klein’ın AeroMobil’i... Klein, “uçan araba” hayalini gerçekleştirmeye 20 yılını adadı. Audi, Wolkswagen ve BMW gibi markalara proje araştırmaları yaptı. Ancak uçma tutkusunu bir kenara bırakmadı, bir uçak kiralama şirketine ortak oldu. Ayrıca, 8 bin saat planör ve bin 200 saat motorlu uçak kullanma tecrübesi var. AeroMobil, birkaç saniyede otomobilden uçağa dönüşebiliyor. Güvenlik ve teknik testler devam ediyor. Kapladığı park yeri alanı, benzinle çalışması ve trafiğe çıkabilmesi bakımından otomobilden farksız. Uçak olarak ise birkaç yüz metrelik düzlük alan, iniş-kalkış için yeterli. 29 Ekim’de Viyana’daki fuarda görücüye çıkan yeni model test uçuşlarına başladı bile. Saatte 130 kilometre hızla kalkıp 700 kilometre uzaklığa; yani New York’tan Toronto’ya ya da İstanbul’dan Adana’ya uçabiliyor. Tasarım ve pazarlama becerisi sayesinde yürüyen kazı makinesi, golf arabası, elektrikli mobilet gibi başarılı projelere de imza atan Stefan Klein, bir yandan Glasgow’daki MakIntosh Sanat Okulu’nda misafir profesörlük yapıyor. Slovak mucit, 3-4 Aralık’ta MCT’nin düzenlediği Pazarlama Zirvesi için İstanbul’a geliyor; Brisa sponsorluğundaki oturumda 20 yıllık uçan araba çalışmalarını anlatacak.

■ AeroMobil’in yapımı için 20 yıl çalıştınız. Bu proje üstünde nasıl çalışmaya başladınız ve nasıl gerçekleştirdiniz?

Çocukluğumdan beri uçaklar hayatımdaydı. Jules Verne ve Saint Exupery’nin kitaplarındaki uçan vasıtalardan çok etkilenmiştim. Ama ana ilham kaynağım özgürlüktü. Soğuk Savaş yıllarında uçak, Demir Perde’yi aşmak adına özgürlüğün sembolüydü. İşte güzel sanatlar akademisinde öğrenciyken bu çocuğun hayallerini final tezime yansıttım.

■ Diğer uçan araba projelerinden bahseder misiniz? Sizinkinin farkı nedir?

Dünya üzerinde şu ana kadar havayı ve karayı ortak kullanan 10 araç projesi var. Bizim projede işlevsellik daha ön planda. Bir araç ve bir uçağı sorunsuz olarak maksimum düzeyde birleştirmeyi amaçlıyoruz.

■ AeroMobil’le çıkılabilen en yüksek irtifa ve varılan en yüksek hız nedir?

Uçan araç modeli AeroMobil 3.0, 21 kez iniş kalkış, düşük irtifada uçuş, 250 metrelik bir alanda tam daire uçuş gibi testleri tamamladı. Uçan bir araç olduğu kanıtlandı. 3 bin metreye kadar çıkabiliyor.

■ Otoyollarda nasıl kullanacağız peki?

Denemelerimizde, iyi hava koşullarında saatte 130 kilometre hıza ulaştık. Fren ve hızlanma hakkında istediğimiz sonuçları aldık. Diğer şartları da test etmeyi planlıyoruz. Ağırlığına oranla normal bir binek otomobil kadar güçlü çalışabiliyor.

■ AeroMobil sürücüleri için yeni trafik kuralları öngörüp geliştirdiniz mi?

Bu konuda resmi sertifikalar alma yoluna gittik. AeroMobil araçları yakında kendine özgü şekilde sınıflandırılacak. Pek az yetkili bunu “yol alabilen uçak” olarak adlandırıyor. Halk “uçan araba” diyor. Yeni bir kategoriyiz. Motosikletle aynı durumu yaşıyoruz; o da bir dönem bisiklet ve otomobil arasında kalmıştı. Öncelikle hem otomobil hem uçak lisansı almaya bakıyoruz.

■ AeroMobil’i herhangi bir insan nasıl kullanabilir? Uçurması ya da sürmesi zor mu?

Normal şoförler kolayca kullanabilir mi? Standart otomobil ehliyeti ve kişisel uçuş sertifikası gerekiyor. Yerdeyken sürücü, havalanınca da pilota dönüşüyorsunuz. AeroMobil’in tek eksende iki tekerinin bulunması kolayca havalanıp sürülebilmesini sağlıyor.

■ Bu taşıtın güvenlik ölçütleri neler?

Sonuçta AeroMobil kazaları çok daha ölümcül sonuçlar doğurabilir... Güvenlik konusu ekibimizin en çok üstünde durduğu konulardan. Modelimiz sağlam karbon bileşimlerden oluşuyor; Garmin G3X gibi iki otomatik pilotlu ve trafikte çarpışma önleyicili güçlü uçuş sistemlerini barındırıyor. Buna ek olarak istenmeyen durumlara karşı havalanınca aktif hale gelen paraşüt ve kurtarma mekanizmamız var. Bu teknoloji birçok kişinin hayatını kurtarmasıyla biliniyor.

■ AeroMobil’in fiyatı nedir? Ve de yakıt masrafları...

Şu aşamada satış fiyatını konuşmak için erken. Örnek modelin test aşaması tamamlanıp son eklemeler yapıldıktan sonra ortaya yaklaşık bir rakam çıkacak. Spor otomobillerin ve hafif spor uçakların fiyatlarını ortalarsak 100 bin Euro’larla ifade edilebilir. Yakıt tüketimini minimum seviyeye indirmeye çalışıyoruz. Uzun vadede havada seyahat, daha hızlı, verimli ve sürdürülebilir olacak.

■ AeroMobil’i otoyollarda en yakın ne zaman göreceğiz?

Önce havada, sonra yollarda görebiliriz... AeroMobil’i ilk etapta Türkiye’nin de dahil olduğu pek çok pazarda satıp kiralamak istiyoruz. Şu sıralar satış stratejimizin rotasını oluşturuyoruz. Araçların altyapısı ve yasal süreçlerin tamamlanması gerekiyor.

Diğer uçan otomobiller!

AeroMobil’e en yakın model, Fransızların geliştirdiği Terrafugia TF-X de üretimin son aşamasında... 2016’da ilk tescilli uçan araba olma ihtimali yüksek. Ayrıca AB, Avrupa’daki bazı üniversiteler de çeşitli projeler üzerinde çalışıyor. Kickstarter ve indiegogo gibi bağışla destekçi toplayan sitelerdeyse girişimciler, tasarladıkları insanlı-insansız uçan arabaları sergiliyor.