Vikipedi'yi kim doğrulayacak?

İnternet ansiklopedisi Wikipedia, en çok ziyaret edilen sitelerinden ama hatalı bilgilerle dolu. Siz siz olun sağlam bir bilgiye ihtiyacınız olduğunda internetin özgür ansiklopedisine değil, kütüphanenizde duran, sağlam bilgilerle dolu kitaplara başvurun.

2001 yılında hayata geçen özgür ansiklopedi Wikipedia, başta öğrenciler, gazeteciler ve araştırmacılar olmak üzere en çok ziyaret edilen sitelerin başında yer alıyor. 2003'ten bu yana Türkçe olarak da faaliyet gösteren Vikipedi'deki kimi hatalar ise ''Bu kadar da olmaz'' dedirten cinsten. Vikipedi'yi takip edenler nelere şahit olmadı ki? Özgür ansiklopedi David Beckham'ı 18. yüzyılda yaşamış bir Çinli kaleci; NBA'in yıldız oyuncusu LeBron James'i Kırşehir Kaman doğumlu, Wayne Rooney'i Galatasaray'ın kaptanı yaptı.

Bu hatalara internet vandallarının yaptığı kasıtlı hatalar da eklenince akıllara şu soru geliyor: ''Wikipedia mı wikipalavra mı?'' Yapılan araştırmalar gösteriyor ki wikipedia'da iki tür yanlış var. Birincisi internet vandallarının kasıtlı yaptığı yanlışlar. Diğeri ise cehaletten ya da yeteri kadar araştırma yapılmadan girilen yanlışlar. İşte hâlâ özgür ansiklopedi Vikipedi'de doğru gibi sunulan yanlışlardan birkaç örnek...

Acun Ilıcalı: Yapımcılığını ve sunuculuğunu üstlendiği programlarla adından söz ettiren Acun Ilıcalı hakkında Vikipedi'de 'Türk milyoneri, yapımcı, sunucu' ifadesi dikkat çekiyordu. Kısa süre içinde Türk milyoneri ifadesi kaldırıldı.

Adnan Polat: Galatasaray eski Başkanı Adnan Polat Vikipedi'ye göre 22 Mart 2008'deki Galatasaray Başkanlık seçimini tarihi bir oy ile kazanarak Galatasaray Spor Kulübü'nün 33. başkanı oldu. Ancak Adnan Polat, 22 Mart 2008'deki başkanlık seçimindde Nazım Durak ile yarışmış; Polat 2 bin 148 oy, Durak ise sadece 230 oy alabilmişti. Aradaki oy farkı Vikipedi'nin yazdığı gibi bir değil, 1918 oydu.

Betül Mardin: Türkiye'deki halkla ilişkiler sektörünün duayeni kabul edilen Betül Mardin vikipedi'ye göre 1927 doğumlu. Oysa özgür ansiklopedinin İngilizce versiyonunda doğru doğum tarihi yazılmış: 1926.

Cem Karaca: Anadolu Rock müziğinin efsanevi ismi Cem Karaca vikipedi'ye göre Hatay'da dünyaya geldi. Oysa ünlü sanatçının resmi internet sitesinde doğum yeri İstanbul gözüküyor.

Emine Erdoğan: Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan vikipedi'ye göre Siirt doğumlu. Oysa 'Emine Erdoğan-İktidara Taşıyan Kadın' adlı kitapta ve hakkında yazılan diğer biyografilerde de belirtildiği gibi Emine Hanım aslen Siirtli ancak İstanbul Fatih doğumlu.

Fatih Terim: Vikipedi'ye göre Galatasaray Teknik Direktörü Fatih Terim, kariyeri boyunca 327 maçta 157 gol attı! Futbolculuğunda libero mevkiinde oynayan Türk futbolunun imparatoru yine vikipedi'ye göre Galatasaray'da forma giydiği 12 yılda 129 gol kaydetti. Vikipedi'ye göre Fatih Terim 100'ler kulübüne girmiş bile. Ancak aynı wikipedia'nın İngilizce versiyonunda Terim'in kariyeri boyunca 342 maça çıktığı ve bu maçlarda toplam 19 gol attığı belirtiliyor. Fatih Terim maddesinde ayrıca Terim'in hem annesinin hem de babasının Kıbrıs kökenli olduğu yazılı. Oysa Terim verdiği bir röportajda sadece babası Talat Terim'in Kıbrıs kökenli olduğunu söylemişti.

Habertürk Gazetesi: Vikipedi'nin Gazete Habertürk maddesinde 'Görsel Yönetmen' olarak spor muhabiri Senad Ok'un ismi yazıyor. Oysa Gazete Habertürk'ün görsel yönetmeni gazetenin künyesinde de belirtildiği gibi Sanlı Ergin.

Hrant Dink: 19 Ocak 2007'de öldürülen gazeteci Hrant Dink'in vikipedi'ye göre sadece 2 çocuk sahibi: Arat ve Delal. Oysa Hrant Dink'in Sera isminde üçüncü bir çocuğu daha var.

İlhan Selçuk: Cumhuriyet Gazetesi eski baş yazarı İlhan Selçuk 21 Haizran 2010'da öldü. Ancak Vikipedi'nin Cumhuriyet Gazetesi maddesindeki yazarlar bölümünde ilk başta hâlâ İlhan Selçuk'un adı yazıyor.

Murat Bardakçı: Habertürk Gazetesi Yayın Danışmanı Murat Bardakçı'nın Vikipedi'deki başlığında ise birçok yanlış bulunuyor. İşte vikipedi'de yazan ama doğru olmayan cümleler: ''Annesi saray kökenli Candan Hanım'ın kızı Gonca Bardakçı'dır.'' ''Tarihin Arka Odası isimli programda yaptığı açıklamaya göre yarı Çerkes, yarı Kırım Tatarı kökenlidir.'' ''Bir müddet Bülent Ersoy ve Zeki Müren gibi musiki sanatçılarına tanbur dersi verdi ve çeşitli besteler yazdı.'' ''(...)Ancak kitapta yer alan bazı ifadelerden ötürü söz konusu kitap,("Talat Paşa'nın Evrak-ı Metrukesi) 2010 yılında Diyarbakır ceza mahkemesinin aldığı karar ile toplatılmıştır. Açılan itiraz davasında kitabın 3 kısmının çıkarılmasına karar verilmiştir.'' ''17 Ağustos 1997'de Hürriyet Gazetesi'nde başladığı köşe yazarlığını 31 Aralık 2006'ya dek sürdürmüş, yine bu gazetede çalışırken 6 Kasım 2002-31 Aralık 2006 arasında haftalık Hürriyet Tarih dergisinin genel yayın yönetmenliği görevinde bulunmuştur.'' Ayrıca Vikipedi'de Bardakçı'nın yazdığı gibi gösterilen ama yazmadığı kitaplar da yer alıyor. İşte o kitaplar: ''Son Osmanlı: Yandım Ali, Padişahların Harem Hayatı, Osmanlı'nın İçki Kültürü, Masonluk, Sebatiyzm ve Tapınak Şovalyeleri, Tarihte Cinsel Devrim, Magazinin Tarihi Süreci''

Prof. Dr. Halil İnalcık: Dünyaca ünlü tarihçi Prof. Dr.Halil İnalcık'ın doğum tarihi vikipedi'de 29 mayıs 1916 olarak yazıyor. Ancak Prof. İnalcık'ın resmi internet sitesinde doğum tarihi 7 Eylül 1916.

Prof. Dr. İlber Ortaylı: Topkapı Sarayı Müzesi Başkanı ve ünlü tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı, Vikipedi'de yazılanlara göre '21 Mayıs 1947'de Avusturya-Bregenz'deki bir sürgün kampında Stalin'in uygulamalarından kaçan bir Kırım Tatarı ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi.' Bu cümleyi Ortaylı'ya okuduğumuzda tepkisi sert oldu: ''Ne esir kampı? Nereden uyduruyorlar? Bregenz'de bir hastanede doğdum ben. Ailemin de bir şeyden kaçtığı yoktu.''

Yaşar Kemal: Vikipedi'ye göre ünlü yazar Yaşar Kemal'in gerçek adı Kemal Sadık Gökçeli. Yaşar Kemal'in resmi internet sitesinde ise soyadı Göğceli olarak belirtilmiş.

17 Ağustos depremi: 17 Ağustos 1999'da meydana gelen Marmara Depremi'nin büyüklüğü Kandilli Rasathanesi kayıtlarına göre 7.4 olarak belirlendi. Ancak Vikipedi'de 17 Ağustos depreminin büyüklüğü 7.5 olarak geçiyor.

Türkiye'de 132 Wikipedia editörü var

3 yıldır wikipedia kullanıcısı olan ve son bir yıldır Vikipedi editörlüğü yapan Nazif İlbek, Wikipedia'nın güvenilir bir site olduğunu söyledi: ''Dünya genelinde 20 bin yakın Wikipedia editörü var. Türkiye'de ise 132. Hepimiz gönüllü olarak çalışıyoruz. İnternete sahip olan herkes Wikipedia'daki değiştir butonuna basarak bilgileri değiştirebilir. Bu durumda Wikipedia, internet vandallarının da saldırılarına açık hale geliyordu. Ancak şubat ayından itibaren sürüm kontrolü adını verdiğimiz bir sisteme geçildi. Herhengi bir internet kullanıcısı bir bilgiyi değiştirmek istediğinde o bilgi hemen yayınlanmıyor, editörlerin onayına sunuluyor. Editörler bu değişiklikleri onaylarsa doğru bilgiler Wikipedia'da yayınlanmmış oluyor. Bu da Wikipedia'da yanlış bilgilerin yer alma riskini azaltıyor.''

Bülent GÜNAL/ HT Pazar