"Ani" gün yüzüne çıkıyor!

Türkiye-Ermenistan sınırında yedi kat yerin altındaki medeniyetler şehri Ani'deki ören yerleri ilk defa uygulanacak imar planı ve çevre düzenlemesi çalışmalarıyla turizme kazandırılacak.

Kars Kültür ve Turizm Müdürü Hakan Doğanay, yedi kat yerin altında bulunan Ani harabelerinde yapılacak çalışmalarla, ören yerinin gün yüzüne çıkarılarak, geçmişe belge, geleceğe de ışık olacağına inandıklarını söyledi.

Ani ören yerinin Türkiye-Ermenistan sınırında bulunan bir ticaret kenti olduğunu ifade eden Doğanay, 78 hektar alana kurulu ören yerinin, 4 bin 500 metre uzunluğunda surlarla çevrili olduğunu, içerisinde han, hamam, cami, kilise, katedral bulunduğunu söyledi.

Üzerinde Orta Çağ yapı kalıntısı olan Ani'nin İpek Yolu kenti olduğunu, deniz İpek Yolu bulunana kadar Anadolu'dan Kafkaslara, Kafkaslardan Anadolu'ya girişteki ilk kapısı olduğunu anlatan Doğanay, bu nedenle şehrin her zaman önemini koruduğunu belirterek, şöyle devam etti:

''Deniz İpek Yolu bulununca biraz önemini yitirdi. Zaman içerisinde olan depremlerden dolayı da yıkıldı. Ani harabelerinde 1965-1966 yıllarında Kemal Balkan adlı profesör tarafından ilk kazı çalışması başlatıldı. Daha sonra kazı çalışmalarına bir süre ara verildikten sonra 1989-2005 yılları arasında kazı ve temizlik çalışması yapıldı. 2005-2009 yılları arasında kazı çalışmalarına ara verildi. 2012 yılının Haziran ayının başında müze müdürlüğümüz bünyesinde ve başkanlığında restorasyonu yapılan Keçel Kilisesi etrafında alan kazısı ve dolgu temizliği yapıldı. Polatoğlu Kilisesi'nin dolgu temizliği yapıldı. Kazı çalışmalarında çıkan materyaller vazo, seramik, insan kemiği parçaları envantere alındı, depomuza konuldu. Daha sonra bu eserler Müze müdürlüğü bünyesine alınacak.''

2013 yılında en büyük kazı çalışması

Doğanay, Ani harabelerinde 2013 yılında en büyük kazı çalışmasının yapılmasının planlandığını belirterek, Pamukkale Üniversitesi'nden öğretim görevlilerinin kazı başkanlığına talip olduklarını, bakanlıklarıyla görüştüklerini söyledi.

Yerin yedi kat altında olan medeniyetler şehri Ani'ye bakanlıklarının özel önem verdiğini ifade eden Doğanay, ''Türkiye'nin topyekun kültürel anlamda ayağa kalkması bu işlerin heyecanla görülmesine bağlı. Biz de heyecanımızı yitirmeden çalışmaları günlük takip ediyoruz. Ani'de 2007-2009 yılları arasında konservasyon çalışması yapılan resimli kilise ve Ebul Menuçher camisi var. Bunları olduğu gibi koruma ve daha sonra restore etmek üzere bırakma şeklinde konservasyon çalışmaları bitti'' dedi.

Doğanay, ören yeri için 2 uygulama, 3 proje çalışması bulunduğuna dikkati çekerek, bu çalışmaların 2013 yılı içerisinde bitirilmesini beklediklerini söyledi. Ani'de uygulanacak bu çalışmaların Türkiye'deki ilk kez yapılan önemli bir çalışma olduğuna dikkati çeken Doğanay, şöyle konuştu:

"Bu çalışma Ani alan yönetimi ve Ani çevre düzenlemesi hali hazır haritası. Türkiye'de hali hazır haritası ve çevre düzenlemesi yapılan ilk ören yeri Kars'taki Ani ören yeridir. Ani'de bundan sonra yapılacak çalışmalar imar planı, çevre düzenlemesi ve hali hazır harita doğrultusunda yapılacaktır. Yani planlı ve programlı şekilde yapılacaktır."

Ani Ören yeri, Dünya Kültür Mirası Listesi'ne aday

Doğanay, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın başvurusuyla Ani ören yerinin Dünya Kültür Mirası Listesi'ne aday olduğuna işaret ederek, ''Ani bölge için bir destinasyondur. Bölgenin olmazsa olmazıdır. Ani'yi tanıtırken diyoruz ki 'Ani bir dünyadır, ama dünya bir Ani değildir.' Bu cümleyi biz Ani'de bütün dünya medeniyetleri yaşadığı için kuruyoruz'' dedi.

Ani'nin bir ticaret kenti olduğu için bir hat üzerinde 4 dinin motifi olduğunu belirten Doğanay, şunları kaydetti:

"Ani tam bir evrensel dinler şehridir. Her milletten, her kültürden, her ırktan yaşayan insanlar olduğu için Ani'ye biz dünya şehri diyoruz. Bu dünya şehrini bir an önce ayağa kaldırıp, dünyaya mal etmek lazım. Çalışmalarımız planlı ve programlı gidiyor. 2011 yılında Ani'yi bilet alarak ziyaret eden kişi sayısı 21 bin 460. Bu sayının yüzde 60'ı yabancı, yüzde 40'ı yerli. Demek ki Ani'ye yabancı turist açısından bir ilgi var. Biz bu ilgiyi de Ani'nin bir dünya şehri olmasına bağlıyoruz. Türkiye'nin tamamı bir kültür müzesi ve her tarafından fışkıran tarihi kent kültür birikimleri olduğu için biraz yavaş ilerliyoruz. Ülkemizin her tarafı bir açık hava müzesi. Bölge turizmde hak ettiği yeri almaya başlıyor, önem kazanıyor, kültür turları ve kültür rotaları Kars üzerinden yapılıyor. Onun için çalışmalarımız biraz daha hızlı ve ilkeli şekilde devam edecektir. Kars'ı ve Ani'yi çok güzel günlerin beklediğine inanarak çalışmalarımızı bu doğrultuda yapmaya çalışıyoruz."